Wie Fijn Wonen zegt, zegt woningfabriek in Heerenveen. Maar dat is niet waar de reis van Fijn Wonen begint. Met een andere kijk op de bouw, een flinke dosis doorzettingsvermogen en onverminderd enthousiasme wil het bedrijf met een nieuwe manier van bouwen bijdragen aan het oplossen van het woningtekort. Menso Oosting, directeur van Fijn Wonen, deelt zijn reisverslag.
fotografie: Martijn Heemstra en Jorrit Lousberg
Fijn Wonen: de startup in Noord
Terug naar de start. Fijn Wonen ontstaat in 2014 vanuit Van Wijnen Noord en moet het antwoord worden op de snel veranderende bouw. De bouw lijdt nog altijd onder de financiële crisis. Voor 200.000 vakmensen betekent het dat zij de sector moeten verlaten.
Voor Peter (Hutten, toen regiodirecteur Van Wijnen Noord) en Hilbrand (Katsma, toen operationeel directeur Van Wijnen Noord) is de financiële crisis dé reden om na te denken over woningbouw in de toekomst. “Het was duidelijk dat de traditionele manier van bouwen niet meer mogelijk zou zijn als de markt zou aantrekken”, vertelt Menso, op dat moment al dertien jaar werkzaam in de corporatiewereld in Utrecht en Friesland. “De betaalbaarheid van woningen stond onder druk. Ook ik zag toen dat het lastig zou worden om nieuwe, sociale huurwoningen te bouwen na de crisis. Op een bepaald moment kreeg ik een berichtje van Peter of ik eens bij Gorredijk wilde afslaan voor een kop koffie. We kenden elkaar nog uit mijn tijd in Friesland. Eenmaal in Gorredijk trof ik twee mannen met de torenhoge ambitie om de woningbouw te hervormen met een compleet nieuwe aanpak. Het plan om dat te doen, hadden zij uitgewerkt in Fijn Wonen.''
''Wat mij de doorslag gaf om ook aan boord te stappen? Hun inzet, doorzettingsvermogen en geloof in de missie om de woningbouw betaalbaar te houden. Daar wilde ik bij zijn!”
van links naar rechts
Verduurzaamde, bestaande woning aan de Ra'anana, Gorredijk | Tweelaagse woningen met plat dak, Burgum | Nieuwbouwwoning aan De Vlecke, Gorredijk
Betaalbare en duurzame woningen in heel Nederland
De eerste stappen zijn dan al gezet. In 2014 onthult Van Wijnen Noord een inspiratiewoning aan de Ra’anana in Gorredijk. Hier laat Fijn Wonen zien hoe een woning uit de jaren ’60 is verduurzaamd tot comfortabele Nul-op-de-Meterwoning. “Dat was een leerzaam traject”, weet Menso. “Daarna is besloten dat de focus op nieuwbouw moest liggen. Zo hadden we het proces en de betaalbaarheid echt in de hand.”Op 1 maart 2017 heeft Fijn Wonen een nieuwe directeur én drie woningtypen om de markt mee op te gaan. “Woningtype 101, 201 en 301 gaven woningcorporaties, beleggers en projectontwikkelaars de keuze uit verschillende nieuwbouwwoningen. Toch ging de verkoop niet vanzelf. Zo was een warmtepomp, die wij vanuit duurzaamheid standaard in onze woningen hadden, verre van standaard voor de markt.''
''Woningcorporaties kozen nog vaak voor een cv-ketel, dat mocht toen nog. En heel veel partijen vonden het best spannend om nu plots voor iets anders te gaan. Tot het moment dat de politiek zich uitsprak vóór gasloze nieuwbouw (in juli 2018, red.) en cv-ketels niet meer mochten. Ineens hadden wij een voorsprong.''
“Dit soort zaken speelden meer in die begintijd. Zo werden wij op een bepaald moment door een corporatie uitgenodigd voor een tender van 76 woningen. Er was alleen een uitdaging: de woning moest uit twee lagen bestaan én een plat dak hebben. Die hadden wij niet. Gelukkig werden we niet gehinderd door enige ervaring en besloten we aan de hand van deze tender óók een tweelaagse woning met plat dak te gaan aanbieden. Vandaag de dag zouden we goed kijken naar de gevolgen van zo’n besluit, maar toen, in dat kantoor met enkele collega’s, deden we dat gewoon. We wonnen de tender en leverden 76 tweelaagse woningen mét plat dak af.”
Het lukt Fijn Wonen om een bouwstroom van 200 betaalbare en duurzame woningen in Noord-Nederland te vullen. Daarnaast experimenteert Fijn Wonen aan De Vlecke in Gorredijk en op De Loskade in Groningen met nieuwe, conceptuele producten. “Tegelijkertijd werd duidelijk dat een tweede bouwstroom in Noord-Nederland niet realistisch was. Daarvoor was simpelweg niet voldoende vraag. We zouden dus ook de rest van Van Wijnen nodig hebben om meer projecten binnen te halen. Toen hebben we een soort promotour gemaakt langs alle vestigingen van Van Wijnen om te vertellen over Fijn Wonen. Uiteindelijk was er een directeur bij Van Wijnen West die zijn hand op stak en zei ‘dat wil ik wel’. Tot op de dag van vandaag vullen we ook met Van Wijnen Stolwijk een bouwstroom. Zo kunnen we heel Nederland bedienen.”
van links naar rechts
De Loskade in Groningen | Collega's bezoeken de woningfabriek | Project Zuyderkroon in Zevenhuizen
Betrokken collega's
“Dat betekent overigens niet dat we heel Nederland direct bedienden, ook dat ging stap voor stap. We hebben echt onze plek moeten vinden binnen de Van Wijnen Groep. We hadden het tij mee, want ook binnen Van Wijnen kregen collega’s te maken met projecten die met maatwerk onbetaalbaar werden en corporaties die hun heil zochten in industriële bouw.”
“Ik denk dat we onze plek binnen Van Wijnen echt hebben verworven toen we het besluit namen om te investeren in de nieuwe woningfabriek in Heerenveen en alles wat daarbij hoort. En nu, na twee jaar waarin veel gesprekken en communicatie met collega's is geweest, is voor mijn gevoel iedereen om. Waarom ik dat denk? In de nazomer van 2022 nodigden we alle collega’s uit heel het land uit om met hun familie een kijkje te komen nemen in de fabriek. Meer dan 1.000 collega’s deden dat. Dat laat zien dat zij betrokken zijn, dat Fijn Wonen geen bedreiging vormt voor Van Wijnen, maar deel is van een gezamenlijke oplossing voor het woningtekort.”
Doelen bereiken
Bij Fijn Wonen zien ze de markt inmiddels kantelen. Er zijn veel meer aanbieders voor conceptuele bouw. “Dat is goed. De omstandigheden helpen en we zien dat deze bouwvorm meer en meer wordt omarmd door de markt. Daar ben ik natuurlijk trots op.''
''Net als op het feit dat we bij Fijn Wonen elke dag dingen doen die nog nooit gedaan zijn. Van het aannemen van dataspecialisten tot het bouwen van circulaire woningen. Dat doen we met vallen en opstaan, maar het lukt iedere keer om verder te komen!''
Op die manier hebben we het vertrouwen en geloof van veel klanten gewonnen en is het gelukt om nu al 5.000 woningen van Fijn Wonen 3.0 te verkopen.”